Captivity – Civil War,
Eagrán 5 de shraith podchraoltaí Mná100
Tá an cúigiú heagrán, dar teideal Captivity – Civil War, seolta ag Catherine Martin T.D., an tAire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, i sraith podchraoltaí Mná 100 a thagann faoi chlár Dheich mBliana na gCuimhneachán 2012-2023. Leantar san eagrán seo le scéal na mban i ngéibheann a eascraíonn ón aiste grianghrafadóireachta ‘Inside Out’ arna fhoilsiú den chéad uair i mí Feabhra ag Mná100 i gcomhar le hAonad Oideachais Chathair Bhaile Átha Cliath agus Ionad Oideachais an Bhoird Oiliúna i bPríosún Mhuinseo. San eagrán seo, tugtar scrúdú níos mine ar an saol a chaith na ‘suspect women’ sin a gabhadh agus a cuireadh i bpríosún i rith na mblianta 1922 agus 1923.
San eagrán seo den tsraith podchraoltaí, pléann an Dr Sinéad McCoole stair na ‘suspect women’ a cuireadh i ngéibheann i rith Chogadh na gCarad, déanann sí cíoradh ar an saol a bhí acu agus iad i bpríosún agus ar an méid a tharla dóibh tar éis iad a ligean amach. Tráchtann an Dr McCoole freisin ar Shaorstát Éireann mar a bhí ag teacht chun cinn ag an am. Cloistear caint ó Tessie O’Connell den chéad uair agus tá ábhar léargais sa chur síos corraitheach atá aici ar shaol an phríosúin. Tugann Manchán Magan chun cuimhne Sighle Humphreys, a sheanmháthair. Pléann sé aithinsint a scéil mar a chuireann sé féin agus a dheartháir i láthair é agus an dóigh ina bhfuil a shaol féin á mhúnlú ag an saol a chaith sise.
Cloistear freisin glórtha na ndaoine atá ag tabhairt faoin Ardteistiméireacht faoi láthair i bPríosún Mhuinseo faoi láthair. Tugann an Dr McCoole cuairt go Príosún Chill Mhaighneann agus tugann sí cuntas ar na cillíní inar coinníodh roinnt de na mná. Tá leagan den ‘Foggy Dew’ taifeadta ag Ailbhe Reddy a chan na mná a bhí i ngéibheann mar chomóradh, a eagraíodh i bPríosún Chill Mhaighneann, ar chothrom seacht mbliana ó Éirí Amach na Cásca.
Is féidir cuntas a scríobh Dorothy Macardle 1889-1958 ar shaol an phríosúin mar a bhí ag na mná i gCill Mhaighneann sa bhliain 1923, agus mar a chonaic sí féin, a léamh anseo.
Dublin Singer-Songwriter Ailbhe Reddy, 2023. Photograph used with permission.
Dorothy Macardle’s poetry ‘Captivity’ with Lily O’Brennan’s drawings. Kilmainham Gaol Museum. KMGLM.2019.0057
‘In Memoriam’ Designed by Grace Plunkett (nee Gifford) 1888-1955. Created for the commemoration of the Easter Rising, ‘7th Year of the Republic’, 24 April 1923, Courtesy Kilmainham Gaol Museum. KMGLM.2015.0086 (1)
Pages of the Commemoration Programme designed by Grace Plunkett (nee Gifford) 1888-1955. Prisoner Kathleen ‘Katty’ Murphy, Blackpool Buildings, Cork sang ‘The Foggy Dew’. KMGLM.2016.0030 (1)
Pages of the Commemoration Programme designed by Grace Plunkett (nee Gifford) 1888-1955. Prisoner Kathleen ‘Katty’ Murphy, Blackpool Buildings, Cork sang ‘The Foggy Dew’. KMGLM.2016.0030 (2)
Image from an autograph book showing cells in the East Wing of Kilmainham Gaol. KMGLM.2018.0200
Graffiti on the wall, Corridor 1, top floor, of Bridie O’Mullane’s cell in Kilmainham Gaol, this was written during the Civil War, 1923. This is a quote from Terence MacSwiney (1879-1920), who had died Brixton Prison on the seventy-fourth day of hunger-strike. KMGLM. 7149_7316
Sighle Humphreys in uniform, the garden of 14 Herbert Park, c. 1915. UCDA p106/1022.
Sighle Humphreys, Bean Uí Dhonnchadha with her grandson Manchán Magan during the 1970s. Photograph courtesy of Manchán Magan.
Prev
-->
Manchán Magan with his publication Thirty-Two Words for Field, Gill Book, 2020. Photograph courtesy of Machán Magan.
Graffiti message by Sighle Humphreys written in 1923 ‘tunnel begun in basement laundry…’ KMGLM. 7149_7287
Tessie O’Connell, Photograph Courtesy of Kilmainham Gaol Museum. KMGLM.20PC-1B52-21
Sinead McCoole and Tessie O’Connell, 1997. Photograph courtesy of Sinéad McCoole
Graffiti on the wall, Corridor 1, top floor, of Bridie O’Mullane’s cell in Kilmainham. KMGLM. 7149_7308
Tessie O’Connell autograph book, Kilmainham Gaol Museum, KMGLM 2010.0201
